ሃገራዊ ዜና

ሽወደንን ፖላንድን ኣብ 2029 ሓንቲ ርእሰ ከተማ ባህሊ ኤውሮጳ ከአንግዳ እየን። ኣብ ሽወደን ክልተ ከተማታት ማለት ኣብ ማእከላይ ሽወደን እትርከብ ዩኒቨርሲቲ ኡፕሳላን፡ ካብ ዓንኬል ኣርክቲክ ልዕል ኢላ እትርከብ ከተማ ኪሩናን ነዚ ክብሪ መን ዝያዳ ትበቅዕ ኣብ ውድድር ይርከባ ኣለዋ። ኣካያዲ ፕሮጀክት ምምሕዳር ኡፕሳላ ፓትሪክ ኪራሊ ከተማኡ ናይ ገዛእ ርእሳ መንነት ንምድላይ ኣብ ጻዕሪ ምህላዋ ድሕሪ ምግላጽ “ን ፓሪስ ወይ ሮማ …

ኣብ ባቕዳድ ዝተፈጸመ ቅትለት ሽወደናዊ መራሒ ጉጅለ ገበን ኣብ ሽወደን ኣብ ዝፍጸም ጎነጽ ጕጅለታት ጽልዋ ክህልዎ እዩ ክብል ፖሊስ ሽወደን ሓቢሩ። ምስዚ ቅትለት ብተኣሳሰር፥ ኣብኢ ኣብ ርእሰ ከተማ ዒራቕ ዝተፈጸመ ቅትለት ኢድ ከምዘለዎምን ዝጥርጠሩ ተወሰኽቲ ሰለስተ ሽወደናውያን ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዝኣተዉን ተፈሊጡ። እቲ ቪድዮ ቅትለት ብኢንተርነት ይዝርጋሕ፡ ምስኡ ድማ ናይ ምፍርራሕ መልእኽቲ ይመሓላለፍ ምህላዉ ሬድዮ ሽወደን ኣተሓሒዛ ጸብጺባ’ላ።

ዋጋታት ሃለኽቲ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ብ 2.9% ከምዝወሰኸን፡ እዚ ድማ ነቲ ብ 20 ሃገራት ዝቖመ ገንዘባዊ ሕብረት ን 13 ኣዋርሕ ከም ዝዝሕል ዝገበረ ዝቕባበ ምዝዛሙ ዝሕብር ምዃኑ ዩሮስታት ብዓርቢ ኣብ ዘውጽኦ መባእታዊ መረዳእታ ኣመልኪቱ። ኣብ ፊንላንድ ዝቕባበ ዋጋታት 1.5% ከምዝበጽሐ እቲ መረዳእታ ይሕብር። ስሎቫክያን ኦስትርያን ብ 6.6 ክምኡ’ውን 5.7% ዝለዓለ ወሰኽ ዋጋታት ሃለኽቲ ኣርእየን ኣለዋ። ብኣንጻሩ ኣብ ቤልጅየምን ኢጣልያን ዝቕባበ …

መንግስቲ ሽወደን ኣብ መወዳእታ ሰሙን ኣብ ዝተኻየደ ዓመታዊ ዋዕላ ጸጥታ ፎልክ ኦች ፎርስቫር ኣንጻር ግብረሽበራን ጥሩፋት ጒጅለታትን ሓድሽ ስትራተጂ ኣቕሪቡ። ኣብ ልዕሊ ሽወደን ዝፍጸም ዘሎ ጸጥታዊ ስግኣታት እናዓበየ ይኸይድ ከምዘሎ፡ ንምክልኻል ሽወደን ሓላፍነት ዝተዋህቦም ሰበስልጣን መንግስቲ ሓቢሮም ኣለዉ። እቲ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ዝተላዕለ ህሉው ደረጃ ስግኣት ግብረሽበራ፡ ንዝተወሰነ እዋን ከም ዘይተቐየረ ክጸንሕ ተኽእሎታት ምህላዉ ሓላፊ ኣገልግሎት ስለያ ሽወደን ሳፖ ሓቢሩ’ሎ።

ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 72,500 ሰባት ስራሕ ክስእኑ ከምዝኽእሉ ምልክታ ተዋሂብዎም ምንባሩ እዚ ድማ ነተን ዓመታት ለበዳ ኣውጺእካ ኣብ ውሽጢ ዓሰርተ ዓመታት እተራእየ ዝለዓለ ቁጽሪ ምዃኑ ተሓቢሩ። እቲ እናነከየ ዝኸይድ ዘሎ ቁጠባ ብፍላይ ኣብ ወጻኢ ሃገራት ዝተወልዱ ባእታታት ክሃሲ ከም ዝኽእል ኣገልግሎት ህዝባዊ ስራሕ ኣተሓሳሲቡ’ሎ።

ልዕሊ 30 ኩባንያታት ክንክን ስኒ ካብ 2019 ጀሚረን ካብቲ ንድጎማ ክንክን ስኒ ተባሂሉ እተሰርዐ መደብ ከይሳተፋ ተኣጊደን ኣለዋ። ኣብ ቀረባ እዋን ብመንግስቲ ዝተገብረ መርመራ፡ ምትላል ከይፍጸም፡ ነቲ ኣብቲ ውጥን ዘሎ ምቁጽጻር ከኣ ክተርር ሓሳብ ኣቕሪቡ’ሎ። “እዚ ገንዘብ ካብ ግብሪ ዜጋታት ዝተረኽበ እዩ፣ ናብቲ ዝግብኦ ሰብ ድማ ክኸይድ ኣለዎ” ክብል ኣብ ትካል ማሕበራዊ መድሕን ጆኣኪም ራደስቶም ኣተሓሳሲቡ’ሎ።

ትማሊ ሰኑይ ኣብ ባቕዳድ ሓደ ሽወደናዊ ዜጋ ብጥይት ከምዝተቐትለ ሓያሎ ማዕከናት ዜና ዒራቕ ኣብ ውሽጢ ኣገልግሎት ጸጥታ ንዝርከቡ ምንጭታት ብምጥቃስ ሓቢረን። ምስዚ ቅትለት ብዝተኣሳሰር ሓደ ጥርጡር ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዝኣተወ ተፈሊጡ’ሎ። እቲ ጥርጡር ንባዕሉ ሽወደናዊ ዜጋ ኮይኑ፥ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ሽወደን ብዛዕባ እቲ ፍጻመ ኣፍልጦ ከምዘይብሉ ገሊጹ’ሎ።

ኣብ መወዳእታ ሰሙን 2023 ቊጽሪ ናይቶም ብኮቪድ-19 ዝተታሑ ሰባት ከምዝነከዩ ካብ ኤጀንሲ ህዝባዊ ጥዕና ሽወደን ዝተረኸበ ስታቲስቲክስ ኣመልኪቱ። “ዝርገሐ እቲ ቫይረስ ብተዛማዲ ገና ኣብ ዝለዓለ ደረጃ እኳ እንተሃለወ፥ እናነከየ ዝኸይድ ዘሎ ይመስል” ክብል ክኢላ ለበዳን ተጸዋዒ መንግስቲን ማግኑስ ጊስሊየን ይገልጽ። እዚ ከምዚ ኢሉ እንከሎ፡ ኣብዚ ሒዝናዮ ዘሎና ወርሒ ዝያዳ ሰባት ብሕማም ጉንፋዕ ከይተሓዙ ዓቢ ስግኣት ከም ዘሎ ማግኑስ ወሲኹ ኣተሓሳሲቡ’ሎ።

ኣብ ዞባ ኖርዲክ ንኻልኣይ መዓልቲ ብተኸታታሊ ዛሕሊ ትሕቲ 40ºC ብምውራዱ፡ ኣብ ሽወደን ኣብዚ ወርሒ ን 25 ዓመታት ተራእዩ ዘይፈልጥ መጠን ዛሕሊ ተባሂሉ ክብረወሰን ሒዙ፡፡ ኣብ ላፕላንድ ሽወደን ኣብ እትርከብ ክቪክጆክ-ኣረንጃርካ፡ ዛሕሊ ነጋቲቭ 43.6 ºC ወሪዱ’ሎ። እዚ ድማ ድሕሪ 1999 ኣብ ወርሒ ጥሪ ኣብታ ሃገር ተራእየ ዝዘሓለ ኣሃዝ ምዃኑ ማዕከን ዜና ቲቲ ሽወደን ሓቢራ። ብኻልእ መዳይ ዝሓለፈ ሰሉስ ኣብ ሰሜናዊ ሽወደን …

ኩለን ምምሕዳራት ከተማ ሽወደን ካብ ሓጋይ 2023 ጀሚረን ህጻናት ናብ ቅድመ ትምህርቲ ንምምዝጋብ ብንጥፈት ክሰርሓ ሕጋዊ ግዴታ እኳ እንተለወን፥ ንገለ ወለዲ ምብጻሕ ከም ዘይተኻእለ ኣገልግሎት ዜና ሬድዮ ሽወደን ሓቢራ። ኣብ ስቶክሆልም፡ ካብቶም ኣብ ዮተቦሪን ማልሞን ዝሰፈሩ ስድራቤታት ውሉዶም ናብ ቅድመ ትምህርቲ ኣመዝጊቦም አለዉ እቶም 15% ጥራይ እዮም። ገለ ወለዲ–ብፍላይ ድማ እቶም ናብ ሽወደን ካብ ዝመጹ ገና ብዙሕ ዘይገበሩ–እንታይ ክገብሩ ከም …