ኩርናዕ ጸሓፍቲ

ከም ፍቕሪ ጌሩ ብዙሕ ዝተጻሕፈሉን ዝተባህለሉን ኣርእስቲ ምሕሳብ ኣይከኣልን፡፡ ብፍቕሪ ዝመጽእ ጃሕጃሕታ ሓጎስን ምልኣት ህይወትን ፤ ወይ ድማ በንጻሩ ዝስዕብ መስበርቲ ልቢን ቅዛነትን ቀንዲ ዛዕባ ዝበዝሕ ዓይነት ስነጥበብን ኣፋዊ ያታን ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ፡፡ ንኣባጽሕ ከም ዕላል ፍቕሪ ጌሩ ዝምስጦምን ቀልቦም ዝስሕብን ካልእ ኣርእስቲ እንታይ ኣሎ ድዩ? ካብ ፍቕሪ ንላዕሊ ወዕዉዕ ስምዒትን ምትእስሳርን ክፈጥር ዝኽእልከ እንታይ ምተጠቕሰ? ርግጽዩ እቲ ዝበዝሐ ኣርእስቲ …

ኣካላትና ብትእዛዛት ኣእምሮና’ዩ ዕማማቱ ዘሰላስል፣ ስለዚ ድማ ምምዝባል ጥዕና ኣእምሮ ኣብ ኣካላትና ርኡይ ለውጥታት የስዕብ። ንኣብነት ሓደ ሰብ ደቂሱ እንከሎ ኣብ ኣእምሮኡ ብዝስእሎ ሕልማዊ ራዕዲ ምስ ዝብህርር፡ ህርመት ልቡ ክዛይድ፡ ነብሱ ፈርፈር ክብልን ኣካላቱ ክርህጽን ምርኣይ ሓደ መርኣያ ናይቲ ኣብ ኣእምሮና ዝረአ ለውጢ ኣብ ኣካላትና ዘኸትሎ ለውጢ እዩ። ምትእስሳር ኣእምሮን ኣካልን ብመንጽር ጥዕናዊ ጸገማት ዝረኣየሉ ምኽንያት፡ ካብ ኣእምሮ ዝምንጩ ኣተሓሳስባን …

ሕራይ…! ሕጂኸ እቲ ዝያዳ ኣጠቓላሊ ትርጉም ፖለቲካ እንታይ እዩ ምበልና? ኣብ መንጎ መንግሰትን ውልቀሰብን ዝህሉ ርክብ ውጥረት ዝመልኦ እዩ፡፡ እታ መንግስቲ ነቲ ውልቀሰብ ክትመልኮ ትደሊ፤ ንሱ ኸኣ ብግዴኡ ልጓማ ክሕዝ ይብህግ፡፡ ሰልጣን በኸመይ ትጭብጥ? ምስ ጨበጥካዮኸ ብኸመይ ትዕቅቦ? እቲ ኣከራኻርን ምስ ስነ-ምግባርን ዝያዳ ተኣሳሲሩ ዝለዓልን ገጽ ፖለቲካ እዚ እዩ፡፡ ፖለቲካ ካልኣዊን ዝነዓቕን ንጥፈት ጌርካ ምእማን ጌጋ ጥራይ ዘይኮነ ኣዝዩ ሓደገኛ …

ንሓደ ንጥፈት ኣብ ፍልጠት ተመርኲስካ ክተሰላስሎ እንተዄንካ ሓበሬታ ክህልወካ ይግባእ። ሓበሬታ ክህልወካ ድማ ክትሓትትን ክትውከስን ኣለካ። ናይ ምፍላጥ ህንጡይነትና ኣብ ግዜ ቁልዕነትና ጥራይ ዝንጸባረቕ፡ ኣብ ግዜ ብጽሕናና ግን ዳርጋ ጠቕሊሉ ዝቕህም ባህርይ ክኸውን ይረአ። ሓታቲን ፈታሺን ባህርይ ከምቲ ኣብ ግዜ ቁልዕነት ኣብ ግዜ ብጽሕና እውን ኣገዳሲ እዩ። ሓደ ሓደ ግዜ ካብ ተማሂርካ እትረኽቦ፡ ሓቲትካን ተወኪስካን እትረኽቦ ሓበሬታ ንኣተሓሳስባኻ ብዝያዳ ከስፍሖ …

·         ብ1899 ሰልክመን እተባህሉ ፈላሚ ደቀባት ቺሊ ናብ ኤውሮጳ ተወሲዶም ኣብ ዙ ወይ መካነ እንስሳታት ተዳጕኖም ህዝቢ ይርእዮም ከም ዝነበረ ትፈልጡዶ? ·         ብ 1923 ባጤራ ጀርመን ኣዚዩ ብምንቁልቋሉ፡ ገለ ሰባት ነቲ ኣቓርሽ ከም መሸፈኒ መንደቕ ወይ ዎልፐይፐር ይጥቀሙሉ ከም ዝነበሩ ትፈልጡዶ? ·         ካብቶም ኣብ ኣመሪካ ዚርከቡ ቋንቋኦም ኮይኑ እንግሊዝ ዝዛረቡ ህዝቢ፡ ኣብ ቻይና ዚርከቡ ብትምህርቲ ዝኸኣሉዎ እንግሊዝ ዝዛረቡ ህዝቢ ከም ዚበዝሑ ትፈልጡዶ? ·         ሓርማዝ …

ክንሰርሕ ዲና ንነብር ወይስ ክንነብር ኢና ንሰርሕ ዝብል ሕቶ ወትሩ ኣብ መዓልታዊ ህይወትና ምላሽ ክንረኽበሉ ንተሓታተተሉ ኣርእስቲ ክኸውን ይኽእል እዩ። ኣብ ሕብረተሰባት ናይ ገለ ከባቢታት ዓለም፣ ሰባት ንኽሰርሑ ከም ዝነብሩ ይኣምኑ። ኣብ ገለ ካልኦት ከኣ ንኽንነብር ኢና ንሰርሕ ይብሉ። ወድ ሰብ ብባህሪኡ ክሰርሕን ክሃልኽን በሃላይ እዩ። ንብድሆታት ህይወት ብስራሕ ሰጊሩ ናይ ዓወት መንፈስ ክስመዖ ይደሊ። ሰሪሕካን ኣፍሪኻን ክብረትን ትርጉም ዘለዎ …

ሰብ ማሕበራዊ እንስሳ እዩ ክበሃል ብተደጋጋሚ ሰሚዕና ኣሎና፡፡ እዚ ማለት ሰብ ንበይኑ ተነጺሉ ህላዌኡ ከውሕስን ክሰርርን ኣይክእልን እዩ ማለት እዩ፡፡ እንተኾነ ግና ሰብ ስሱዕን ንውልቀይ ብሃሊን እውን እዩ፡፡ ነዚ ክልተ ተጻራሪ ባህርያት ጸይሩ እዩ ዝነብር፡፡ብዘይ ካልኦት ሰባት ክነብር ኣይኽእልን፤ ይኹን”ምበር ንስለ ካልኦት ብምባል ውልቃዊ ባህጉን ሸውሃቱን ክጥንጥን እውን ፍቓደኛ ኣይኸውንን፡፡ እዚ መስረታዊ ባህሪ ወዲሰብ እዩ፡፡ ኣድላይነት ፖለቲካ ካብዚ እዩ ዝብገስ፡፡ …

እቲ ፍቑራት ህያባት ዝለዋወጡሉን ፍቕራዊ ቃል-ኪዳኖም ዘሐድሱሉን መዓልቲ ፍቑራት፡ ዓመት መጸ ኣብ ለካቲት 14 ይበዓል። ዝተፈላለዩ ትካላት ወሃብቲ ኣገልግሎት፣ ምቁር ሕብስቲ፣ ቶርታ፣ ፍሉይ ናይ ሽምዓ ምሸትን ካልእ ነዚ መዓልቲ ዘንጸባርቑ ምድላዋትን ብምግባር፡ ፍሉይ ትሕዝቶ ዘለዎም ካርተሊናታትን ዕምባባታትን ብምድላው ዘኪሮሞ ይውዕሉ። ንምዃኑ ኣፍልጦና ብዛዕባ ኣመዓባብላ መዓልቲ ፍቑራት ክሳብ ክንደይ እዩ? ንታሪኻዊ ኣመጻጽኣ መዓልቲ ፍቑራት (ቫለንታይን ደይ) ዝጸውዩ ዛንታታት መብዛሕትኦም ዝመሳሰሉ’ኳ እንተኾኑ …

ሰነ-ምግባር ንሰብ ብውልቁ ዝምልከቶ ኣርእሰቲ እንተኾይኑ ክንዲ ብዝሕና ዝኸውን ናይ ሰነምግባር መዐቀኒታት ይህሉ ማለት ድዩ? እቲ መልሲ “ኣይፋል” እዩ፡፡ እዚ ምናልባት ሓደ ካብ ግርምቢጣት ኣምር ስነ-ምግባር እዩ ፡፡ ስነምግባር ንሓደ ሰብ ብውልቁ ዝምልከቶ ጕዳይ ይኹን”ምበር ተፈጻምነቱ ግና ኣድማሳዊ እዩ፡፡ ሕብረተሰብ ናይ ውልቀሰባት እኩብ እንዳኣሉ፡፡ ይብዛሕ ይውሓድ ኵሉ ሰብ ብኸምዚ ዝበለ ኣተሓሳስባ እዩ ዝመላለስ፡፡ ስነምግባር ከከም ደረጃ ኣተሓሳስባና፤ ዘዕበየና ባህልን እንነብረሉ …

ተጻዋርነት ከም ኣምር ክግለጽ እንከሎ ንባህላዊ ብዙሕነት፣ ክዉንነት ከባቢኻን ዓለምን ባህርያት ደቂ ሰብን ምቕባልን ምኽባርን ማለት’ዩ። ዝኾነ ሰብ ባህሊ ተጻዋርነት ከማዕብል እንተኾይኑ፣ ንጽቢብ ኣተሓሳስባ ዝብድህ ፍልጠት ክቐስም፥ ክፉትን ናጻን ምብሃሃልን ከዘውትር፥ ኣብ ፍልልያት ውህደት ንምፍጣር ክጽዕር፥ ንሰባት ናይ ሓሳብ ናጽነት ክህብ፥ ወ.ዘ.ተ ክኽእል ኣለዎ። መለለዪ ጸዋር ባህርይ እዚ እዩ። ባህሊ ተጻዋርነት፣ ኣብ ሓደ ሕብረተሰብ፣ ሰላምን ርግኣትን ኣብ ምስፋን ዓቢ ተራ …